Khói hàn – nguy hại như thế nào đối với sức khỏe ?

Thợ hàn trong quá trình làm việc sẽ không thể tránh khỏi những nhân tố sinh ra trong quá trình hàn. Ngoài việc đảm bảo hiệu quả công việc, người thợ hàn còn cần phải đảm bảo an toàn về lao động lẫn sức khỏe. Khói hàn luôn được coi là mối nguy hiểm của thợ hàn nếu như không có biện pháp bảo vệ và chống độc. Vậy khói hàn hình thành thế nào và cần bảo vệ an toàn lao động ra sao trong quá trình làm việc để không gây ảnh hưởng tới sức khỏe?

Sự hình thành nên khói hàn

Những phân tử khói hàn được hình thành chính từ sự bay hơi của kim loại và của chất hàn khi nóng chảy. Khi nguội đi lượng hơi này ngưng tụ và có phản ứng với oxy trong khí quyển, rồi hình thành nên các phân tử nhỏ mịn (fine particles). Khoảng 90% khói sinh ra từ chất sẽ bị thiêu đốt.

Khói sinh ra cũng khác nhau trong quá trình hàn: hàn MMA và FCAW (hàn hồ quang bằng dây) tỉ lệ khói sinh ra nhiều hơn do thiêu đốt lớp thuốc bảo vệ và que hàn hơn là từ vật hàn. Hàn khí nồng độ khói sinh ra sẽ nhiều từ vật hàn.
Các phân tử này có kích thước khoảng từ 0.01 – 1 micron. Những phân tử này gây tính độc hại cho công nhân rất cao. Các phân tử càng bé thì càng gây nhiều nguy hiểm hơn.

Một số khí khác sinh ra trong quá trình hàn cũng dẫn đến nguy hiểm nếu không được thông gió trong nhà xưởng.

Các chất sinh ra bao gồm

Ø Carbon Monoxide Ø Hydrogen Fluoride

Ø Lead Ø Manganese Ø Molybdenum

Ø Beryllium Ø Cadmium Oxides Ø Chromium

Ø Copper Ø Fluorides Ø Iron Oxide

Ø Nickel Ø Vanadium Ø Zinc Oxides

Ø Nitrogen Oxide Ø Ozone

Kích cỡ phân tử ảnh hưởng tới sức khỏe của thợ hàn

Các phân tử khói hàn trong khoảng dưới 0.01 – 1 micron tại nguồn và 1- 2 micron ở vùng thở của công nhân. Kích thước những phân tử này sẽ gây ảnh hưởng tới hệ hô hấp. Những phân tử lớn hơn 5 micron sẽ ngưng tụ trên đường hô hấp, còn các phân tử từ 0.1- 5 micron sẽ đi theo đường vào phổi và ngưng tụ ở đó.

Những căn bệnh có nguy cơ mắc phải nếu công nhân nếu tiếp xúc với khói hàn nhiều như: viêm phê quảng, viêm phổi, ung thư phổi, hen suyễn, một số bệnh về mắt, da…

Nguyên nhân gây nguy hiểm từ khói hàn

Những phân tử khói hàn đủ nhỏ để có thể đi vào và ngưng tụ ở trên phổi. Theo thời gian nó sẽ có thể ảnh hưởng đến dòng máu. Theo phân tích, khói hàn từ hàn  MMA và FCAW có chứa một lượng khá lớn Crôm (VI) và Mangan, Niken và một vài nguyên tố khác. Thép không gỉ chứa một lượng Cr khoảng 10.5%.

Trong lĩnh vực hàn cắt kim loại và gia công cơ khí… thì chất gây độc hại nhất mà chúng ta cần quan tâm là Crôm hóa trị VI, sau đó là Mangan, Pb… Những khí này thực sự  rất nguy hiểm và ảnh hưởng rất nhiều cho sức khỏe.

Vậy chống lại tác hại của khói hàn như thế nào?

– Một biện pháp đơn giản nhất, bạn có áp dụng chính là đeo mặt nạ khi hàn, thêm quạt thông gió để giảm thiểu độc hại cho thợ hàn:

Để phòng chống hơi khí độc thì sử dụng mặt nạ bảo vệ,  ngoài ra trong một số điều kiện cho phép bạn cũng có thể kết hợp với biện pháp thông gió hoặc không hàn khi nồng độ các chất gây hại vượt quá mức cho phép. Để dùng mũ hàn và kính hàn một cách thuận tiện và không cản trở quá trình làm việc, người ta thường sử dụng các giải pháp thông gió để cải tạo môi trường khí (không phải môi trường tự nhiên) có thể  là quạt, chụp hút … mỗi loại đều có ưu và nhược điểm riêng của nó.

Hướng xử lý khi đau mắt do nhiễm khói hàn

– Nếu nguyên nhân là ô nhiễm không khí, dị ứng, tác nhân vật lý hay hóa học thì tốt nhất, các bạn nên tránh tiếp cận với những nguyên nhân này bằng cách: đeo kính sậm màu khi ra nắng, tránh nơi ô nhiễm, bụi bặm nhiều khói hoặc bơi trong hồ có nhiều Clor. Sau đó, bạn có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa chất làm giảm những triệu chứng ngứa, đỏ mắt, không nên dùng tay dụi mắt vì điều đó có thể làm mắt bị đau nặng hơn.

– Nếu bị nhiễm trùng nặng do khí từ hồ quang hàn lớn thì bạn có thể chườm đá lạnh cho mắt dịu lại rồi sử dụng thuốc nhỏ mắt cho sạch khí bụi, nếu không đỡ hơn thì phải đi khám bác sĩ chuyên khoa để kịp thời điều trị.

Môi trường ngày càng ô nhiễm, thì đôi mắt càng cần được chúng ta chăm sóc kỹ càng và bảo vệ nhiều hơn. Nếu không, đôi mắt sẽ rất dễ viêm nhiễm, có thể còn dẫn đến tổn thương niêm mạc, viêm kết mạc hoặc bị loét giác mạc.

Trên đây là các nguy hại mà khói hàn có thể gây ra, dù năng hay nhẹ thì cũng sẽ rất dễ là tổn thương trực tiếp lên đôi mắt và sức khỏe của thợ hàn. Do đó,  thợ hàn lưu ý cần phải trang bị đầy đủ đồ bảo hộ, mũ, kính găng tay … để đảm bảo sức khỏe và an toàn trong lao động.

Xem thêm: Máy hàn điện tử và phân loại máy.